Zamki książąt mazowieckich

Księstwo mazowieckie powstało w wyniku podziału królestwa polskiego na dzielnice, dokonanego w 1138 roku przez Bolesława Krzywoustego. To właśnie jeden z książąt mazowieckich Konrad, jest odpowiedzialny za sprowadzenie Krzyżaków na swoje ziemie. Książęta mazowieccy zawierali różne sojusze, w tym także z Krzyżakami przeciwko Polsce. Wojowali z królem Władysławem Łokietkiem, a na pewien czas stali się lennikami króla czeskiego Jana Luksemburskiego. Dopiero Kazimierz III Wielki odmienił sytuację, włączając część księstwa mazowieckiego do korony i zmuszając księcia mazowieckiego do złożenia hołdu lennego w połowie XIV wieku. Dopiero po wymarciu linii książąt mazowieckich księstwo włączono do Korony jako województwo mazowieckie.

Na Mazowszu dość długo nie było murowanych zamków, a w strategicznych miejscach były grody książęce. Dopiero Janusz I Starszy zaczął budować zamki murowane w miejscu dawnych grodów. Z najważniejszych zamków mazowieckich trzeba wymienić zamek w Płocku, zamek w Ciechanowie, zamki w Czersku i w Liwie. Wzorem zamków krzyżackich były to zamki murowane z cegieł, chociaż rozkład budynków i pomieszczeń był inny, bo zamki krzyżackie były również klasztorami. Nie budowano zamków z kamienia, jak to zamki na Dolnym Śląsku, bo tego budulca było zbyt mało, wystarczało na fundamenty.

Zamek w Czersku został zbudowany w miejsce grodu izbicowego (skrzyniowego, jak w Biskupinie). Dopiero pod koniec XIV wieku Janusz I Starszy nakazał zbudowanie nowoczesnego zamku murowanego, swojej najważniejszej rezydencji. Zamek w Czersku ma kształt nieregularny, ponieważ mury obwodowe zbudowano w miejscu wałów dawnego grodu. Na zamku były dwie wieże okrągłe o wysokości równej murom i jedna wysoka kwadratowa wieża bramna. Wieże okrągłe nadbudowano później, już po włączeniu Mazowsza do Korony. W połowie XVI wieku królowa Bona kazała zbudować na terenie zamku tzw. pałac Bony, ponieważ zamek był jedną z rezydencji królowej. Zamek w Czersku został poważnie zdewastowany w czasie potopu szwedzkiego. Na początku drugiej połowy XVIII wieku podjęto próbę remontu zamku, ale po rozbiorach zamek był dewastowany. Niszczony również w czasie I wojny światowej. Obecnie w stanie trwałej ruiny.

Zamek w Liwie powstał nad rzeką Liwiec jako zamek graniczny księstwa mazowieckiego na granicy z Litwą. Murowany zamek zbudowano w pierwszej połowie XV wieku. Mur obwodowy o wysokości 6 metrów mieścił wewnątrz tzw. Dom Duży będący siedzibą burgrabiego, a wejścia n zamek broniła brama wysunięta przed obwód murów i otwarta do wewnątrz. W początkach XVI wieku, za czasów księżnej Anny Mazowieckiej mury podwyższono do 12 metrów, nadbudowano piętro Domu Dużego, zbudowano Dom Mały i spichlerz, zamknięto bramę murem od strony dziedzińca. Za czasów królowej Bony bramę nadbudowano jako wieżę bramną. Zamek niszczono w czasie potopu szwedzkiego i wojen 1700 i 1703 roku. Po tych zniszczeniach zamku nie odbudowywano. Dopiero pod koniec XVIII wieku na fundamentach Domu Dużego zbudowano barokowy dwór jako siedzibę starostwa i sądu. Z czasem władze przeniesiono do Siedlec, a nieużytkowany dwór uległ zniszczeniu w połowie XIX wieku. Barokowy dwór odbudowano po II wojnie światowej, w tej chwili jest siedzibą muzeum.

Categories: Zwiedzanie

Zamki na Mazowszu